Φυσική απόληξη της διαρκούς πνευματικής δράσης της Ένωσης Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Μακεδονίας – Θράκης και ταυτόχρονα καρπός της γόνιμης αγωνίας της να συνδέσει τη δημοσιογραφία με τις πιο σύγχρονες εκδοχές του πολιτισμού και να ανιχνεύσει τις νέες δυνατότητες επιμόρφωσης, το νεοσύστατο Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΜ-Θ. αποτελεί το όχημα που οδηγεί παλιές και σταθερές αξίες του ιστορικού σωματείου σε νέους δρόμους.
Στην παλιά έδρα της Ένωσης, στην οδό Μορκεντάου 1, στήθηκε ένας χώρος με σύγχρονη και λειτουργική αντίληψη, με υψηλή αισθητική, με εξελιγμένα τεχνολογικά μέσα, ο οποίος προσφέρεται για πλήθος δραστηριοτήτων: εκθεσιακός πολυχώρος, αίθουσα σεμιναρίων, διαλέξεων, προβολών, φιλόξενη εστία ομάδων εργασίας, βιβλιοθήκη – ένας χώρος «ανήσυχος» όσο επιβάλλει η δημοσιογραφική εγρήγορση και «ανοιχτός» όσο απαιτεί η πνευματική δημιουργία.
Η ίδια συνδυαστική αντίληψη διέπει το Καταστατικό του Μορφωτικού Ιδρύματος
Από τους σκοπούς και τα μέσα επίτευξής τους ως τη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου και τον τρόπο λειτουργίας του: με τις θέσεις του Προέδρου και του Ταμία να καταλαμβάνονται από τον Πρόεδρο και τον Ταμία της Ένωσης και δύο επιπλέον μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της να συμμετέχουν στο Δ.Σ. του Μορφωτικού Ιδρύματος, αποτυπώνεται και διασφαλίζεται η κοινή αφετηρία και η παράλληλη πορεία των δύο φορέων· με την απευθείας εκλογή της πλειοψηφίας (πέντε επί συνόλου εννέα) των μελών του Δ.Σ. διασφαλίζεται ο διακριτός χαρακτήρας του Μορφωτικού Ιδρύματος και η αυτοτέλειά του.
Αντιστοίχως, η διατύπωση του καταστατικού σκοπού «ανάπτυξη δραστηριοτήτων που αφορούν την εν γένει προαγωγή του μορφωτικού και πολιτισμικού επιπέδου της ελληνικής κοινωνίας και ειδικότερα των δημοσιογράφων που ζουν και εργάζονται στην Μακεδονία-Θράκη και τα Βαλκάνια» αντικατοπτρίζει την βασική ιδέα που χαρακτηρίζει τη δράση του Ιδρύματος: κάθε ενέργεια, κάθε δραστηριότητα οφείλει να έχει αντίκρισμα στην κοινωνία και να διευρύνει την επικοινωνία του δημοσιογραφικού κόσμου με αυτήν.
Πέρα από αυτά, το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΜ-Θ, επιχειρεί να αναδείξει το πολιτιστικό και καλλιτεχνικό έργο που παράγεται σε ολόκληρη τη Μακεδονία–Θράκη, να ενισχύσει συνεργασίες και την επαφή μεταξύ δημιουργών, να επιμορφώσει δημοσιογράφους και εργαζόμενους στον Τύπο και να αποτελέσει εν γένει μια δεξαμενή ιδεών και δημιουργίας.